talata 121-125

121. Kailangan nating bumuo ng naging sintesis na kayang mapangibabawan ang mga maling argumento ng nakaraang mga siglo. Ang Kristyanismo, sa katapatan sa sarili nitong pagkakakilanlan at ang mayamang deposito ng katotohanang natanggap nito mula kay Hesukristo, ay patuloy na sumasalamin sa mga isyung ito sa isang mabungang pag-uusap ng may nagbabagong makasaysayang sitwasyon. Sa paggawa nito, nalalantad ang walang hanggang kabaguhan nito.

Ang praktikal na relatibismo

122. Isang maling gabay na antroposentrismo ang nag-akay sa isang maling gabay na estilo ng pamumuhay. Sa Apostolikong Pangaral na Evangelii Gaudium, itinala ko na ang praktikal na relatibismong pangkaraniwan sa ating panahon ay "mas mapanganib pa kaysa pangdoktrinang relatibismo." [99] Kapag inilagay ng sangkatauhan ang kanilang sarili sa gitna, nagbibigay sila ng ganap na prayoridad sa agarang kaginhawahan at ang iba pa'y nagiging magkakaugnay. Kaya hindi tayo dapat magulat na makita, na kasabay ng panlahat ng dakong teknokratikong modelo, at ang pagsamba sa di matingkalang kapangyarihan ng tao, ang pagsulpot ng relatibismong nakikita ang lahat bilang walang kaugnayan maliban kung magsisilbi ito sa kagyat ng interes ng isang tao. May lohika sa lahat ng ito kung saan saumtsaring kaugalian ang maisusubo sa isa't isa, na hahantong sa pagkasira ng kapaligiran at panlipunang pagkabulok.

123. Ang kultura ng relatibismo ang kaparehong sakit na nagtutulak sa isang tao upang pagsamantalahan ang iba, upang ituring ang iba bilang bagay lamang, nagpapataw ng sapilitang paggawa sa mga ito o alipinin ang mga ito upang makapagbayad ng kanilang mga utang. Ang kaparehong tipo ng pag-iisip ay humahanting sa sekswal na pagsasamantala sa mga bata at ang pagpapabaya sa mga matatandang hindi na nagsisilbi sa ating interes. Ito rin ang kaisipan ng mga nagsasabing: Pahintulutan natin ang di nakikitang pwersa ng merkado na pangasiwaan ang ekonomya, at isaalang-alang ang kanilang epekto sa lipunan at sa kalikasan bilang ginarantiyahang pinsala. Sa kawalan ng karampatang katotohanan o malusog na prinsipyo maliban sa masiyahan sa ating sariling pagnanasa at kagyat na pangangailangan, anong limitasyon ang dapat ilagay sa pangangalakal ng tao, organisadong krimen, ang kalakalan ng droga, negosyo sa pulang dyamante at balahibo ng mga nanganganib na espésye? Hindi ito kapareho ng kaugnay na lohika kung saan ipinangatwiranan ang pagbili ng mga organo ng maralita upang muling ibenta o gamitin sa eksperimentasyon, o malipol ang mga bata dahil hindi sila ang nais ng kanilang mga magulang? Ang kaparehong "paggamit at maaksayang" lohika na bumubuo ng napakaraming basura, dahil sa magulong pagnanaisa niyang makagamit ng higit kaysa talagang kinakailangan. Hindi natin dapat isipin na ang pampulitikang pagsisikap o ang pwersa ng batas ay maging sapat upang maiwasan ang mga aksyong nakakaapekto sa kapaligiran dahil, kapag ang mismong kultura ay tiwali at karampatang katotohanan at pandaigdidigang balidong prinsipyo'y hindi na itinataguyod, at ang mga batas ay makikita lamang bilang hindi makatwirang pagpapataw o balakid na dapat iwasan. 

Ang pangangailangang protektahan ang trabaho

124. Ang anumang pagtugon sa isang mahalagang ekolohiya, kung saan sa kahulugan ay di naibubukod ang tao, ay dapat isaalang-alang ang kahalagahan ng paggawa, tulad ng matalinong pagbanggit ni San Juan Paolo II sa kanyang Ensiklikong Laborem Exercens. Ayon sa bibilikal na salaysay ng paglalang, inilagay ng Diyos ang babae at lalaki sa nilikha niyang hardin (sg. Gen 2:15) di lang upang pangalagaan ito ("panatilihin") kundi gawin itong mabunga ("pag-aararo"). Kaya ang mga manggagawa at manlilikha ay "pinananatili ang panghabi ng mundo" (Sir 38:34). Ang pagpapabuti ng nilikhang mundo sa paraang mahinahon ang siyang pinakamagaling na paraan ng pangangalaga nito dahil nangangahulugan itong tayo mismo'y naging intsrumentong ginagamit ng Diyos upang ilabas ang kakayahan niyang isinulat niya mismo sa mga bagay: "Nilikha ng Panginoon ang mga gamot mula sa lupa, at isang matalinong tao ang hindi mamumuhi dito" (Sir 38:4).

125. Kapag pinagnilayan natin ang maayos na ugnayan ng tao at ng mundong nakapaligid sa atin, nakikita natin ang pangangailangan para sa isang wastong pag-unawa sa paggawa; kung pag-uusapan natin ang hinggil sa ugnayan ng tao at ng bagay, lumilitaw ang usapin hinggil sa kahulugan at layuni ng lahat ng aktibidad ng tao. May kinalaman ito hindi lamang sa gawaing kamay o pang-agrikultura subalit sa anumang gawaing sangkot ang umiiral na reyalidad, mula sa paglikha ng panlipunang ulat hanggang sa pagdisenyo ng isang kaunlarang teknolohikal. Ang pinagbabatayan ng bawat anyo ng paggawa ay isang konsepto ng ugnayan na kaya nating gawin at dapat matamo natin kung anong mayroon ang iba bukod sa atin. Kasama ang puno ng paghangang pagninilay sa paglalang na natagpuan natin kay San Francisco ng Assisi, ang ispiritwal na Kristyanong tradisyon ang bumuo rin sa isang mayaman at balanseng pang-unawa sa kahulugan ng trabaho, tulad halimbawa, ng buhay ng Banal na Charles de Foucauld at ng kanyang mga tagasunod.

Itutuloy...