36. Ang pangangalaga sa ekosistema ay nangangailangan ng pagiging handa sa hinaharap, pagkat yaong naghahanap ng mabilis at madaling pagtutubuan ay hind talaga interesado sa pangalagaan sila. Ngunit ang presyo ng pagkawasak dahil sa gayong pagkaganid at kawalang malasakit ay mas malaki pa kaysa sa makukuhang pang-ekonomikong benepisyo. Kung saan ang mga tukoy na espésye ay nawasak o malubhang napinsala, ang halagang nasasangkot ay hindi makakalkula. Maaari tayong maging piping saksi sa nakakakilabot na kawalan ng katarungan kung iisipin nating makakakuha tayo ng mahahalagang benepisyo, kung pahihintulutan nating ang sangkatauhan, sa kasalukuyan man o sa hinaharap, ang magbabayad ng lubhang mataas na presyo ng pagkawasak ng kapaligiran.
37. Ang ilang bansa'y nakapagsagawa ng makabuluhang progreso sa pagtatayo ng mga kanlungan sa kalupaan at sa mga karagatan kung saan hindi maaari ang pakikialam ng tao na makakapagbago sa mga katangian nito o magpapaiba sa kanilang orihinal na istraktura. Sa pagprotekta sa saribúhay, iginigiit ng mga espesyalista ang pangangailangan sa pagtuon ng atensyon upang ipakita sa mga pook na mayaman sa bilang ng mga espésye at mga espésyeng katutubo, bihira o di gaanong napoprotektahan. May mga lugar na kinakailangan ang mas matinding proteksyon dahil sa kanilang malaking importansya sa pandaigdigang ekosistema, o dahil kinakatawan nila ang mahahalagang reserba ng tubig at kaya mapangangalagaan ang iba pang anyo ng buhay.
38. Tukuyin natin, halimbawa, ang mga mayayamang saribúhay na bagà ng ating planeta na yaong mga banâ ng Amazon at Congo, o yaong malalaking akwiper at mga masa ng yelo. Alam natin kung gaano kahalaga ang mga ito sa buong daigdig at para sa kinabukasan ng sangkatauhan. Nag-aangkin ang ekosistema ng mga kagubatang tropikal ng napakasalimuot na saribúhay na halos napaka-imposibleng lubusang ikalugod, subalit kapag sinunog ang kagubatan o pinatag upang sakahin, sa pagitan ng mga ilang taon pa, di na mabilang na espésye ang maglalaho at ang mga lugar ay madalas nang magiging tigang na kaparangan. Isang maselang pagbalanse ang dapat panatilihin kung pag-uusapan ang mga lugar na ito, dahil hindi natin dapat makaligtaan ang malaking pandaigdigang pang-ekonomyang interes na, sa ilalim ng kunwaring pagprotekta sa kanila, na magpahina sa soberanya ng bawat bansa. Sa katunayan, may mga "panukalang gawing daigdigan ang Amazon, na magsisilbi lamang sa pang-ekonomyang interes ng mga korporasyong transnasyunal". [24] Hindi tayo mabibigong purihin ang pangako ng mga pandaigdigang ahensya at mga organisasyon ng sibili na lipunan sa pagpukaw ng atensyon ng publiko sa mga usaping ito at magbigay ng kritikal na pagtutulungan, gumagamit ng lehitimong pamamaraan ng paggigiit, upang tiyakin na ang bawat pamahalaan ay maipatupad ang kanyang angkop at hindi maipagkakait na pananagutan upang pangalagaan ang kapaligiran at likasyaman ng kanyang bansa, nang hindi nagbibigaydaan sa mga mapanlinlang na interes, lokal man o pandaigdigan.
39. Ang pagpapalit sa mga basal na kagubatan ng taniman ng mga puno, na karaniwang monokultura (o iisang uri lang ang tinatanim sa isang lugar), ay bihirang sinusuri ng lubos. Subalit maaaring lubhang malagay sa kompromiso ang saribúhay kung saan ang mga bagong ipinakikilalang espésye ay hindi binibiyang-pansin. Katulad nito, ang mga matubig na kalupaan na ginawang sakahan ay nawawalan ng malaking saribúhay na dati nilang pinangangalagaan. Sa ilang baybaying lugar, ang pagkawala ng ekosistema na pinangalagaan ng latian ng mga bakawan ang isang pinaghahalawan ng malubhang pag-aalala.
40. Ang mga karagatan ay hindi lamang naglalaman ng malaking pagkukunan ng tubig ng ating planeta, kundi halos ng mga napakaraming uri ng nilalang na nabubuhay, na marami sa kanila ay hindi pa natin alam at nanganganib sanhi ng iba't ibang kadahilanan. At higit pa riyan, ang pamumuhay sa tubig sa mga kailugan, lawa, dagat at laot, na nagpapakain sa malaking bahagi ng populasyon ng daigdig, ay apektado ng di makontrol na pangingisda, na tumutungo sa marahas na pagkaubos ng maraming espésye. Ang mga selektibong pamamaraan ng pangingisda kung saan itinatapon nila ang kanilang mga nakokolekta ay patuloy at di mapigilan. Mas nanganganib ang mga organismo sa dagat na karaniwang di natin pinapansin, tulad ng ilang uri ng plankton; kinakatawan nila ang mahahalagang salik ng sirkulo ng pagkain sa karagatan, at lubusang umaasa sa kanila ang mga espésye para sa ating pagkain.
Itutuloy...
37. Ang ilang bansa'y nakapagsagawa ng makabuluhang progreso sa pagtatayo ng mga kanlungan sa kalupaan at sa mga karagatan kung saan hindi maaari ang pakikialam ng tao na makakapagbago sa mga katangian nito o magpapaiba sa kanilang orihinal na istraktura. Sa pagprotekta sa saribúhay, iginigiit ng mga espesyalista ang pangangailangan sa pagtuon ng atensyon upang ipakita sa mga pook na mayaman sa bilang ng mga espésye at mga espésyeng katutubo, bihira o di gaanong napoprotektahan. May mga lugar na kinakailangan ang mas matinding proteksyon dahil sa kanilang malaking importansya sa pandaigdigang ekosistema, o dahil kinakatawan nila ang mahahalagang reserba ng tubig at kaya mapangangalagaan ang iba pang anyo ng buhay.
38. Tukuyin natin, halimbawa, ang mga mayayamang saribúhay na bagà ng ating planeta na yaong mga banâ ng Amazon at Congo, o yaong malalaking akwiper at mga masa ng yelo. Alam natin kung gaano kahalaga ang mga ito sa buong daigdig at para sa kinabukasan ng sangkatauhan. Nag-aangkin ang ekosistema ng mga kagubatang tropikal ng napakasalimuot na saribúhay na halos napaka-imposibleng lubusang ikalugod, subalit kapag sinunog ang kagubatan o pinatag upang sakahin, sa pagitan ng mga ilang taon pa, di na mabilang na espésye ang maglalaho at ang mga lugar ay madalas nang magiging tigang na kaparangan. Isang maselang pagbalanse ang dapat panatilihin kung pag-uusapan ang mga lugar na ito, dahil hindi natin dapat makaligtaan ang malaking pandaigdigang pang-ekonomyang interes na, sa ilalim ng kunwaring pagprotekta sa kanila, na magpahina sa soberanya ng bawat bansa. Sa katunayan, may mga "panukalang gawing daigdigan ang Amazon, na magsisilbi lamang sa pang-ekonomyang interes ng mga korporasyong transnasyunal". [24] Hindi tayo mabibigong purihin ang pangako ng mga pandaigdigang ahensya at mga organisasyon ng sibili na lipunan sa pagpukaw ng atensyon ng publiko sa mga usaping ito at magbigay ng kritikal na pagtutulungan, gumagamit ng lehitimong pamamaraan ng paggigiit, upang tiyakin na ang bawat pamahalaan ay maipatupad ang kanyang angkop at hindi maipagkakait na pananagutan upang pangalagaan ang kapaligiran at likasyaman ng kanyang bansa, nang hindi nagbibigaydaan sa mga mapanlinlang na interes, lokal man o pandaigdigan.
39. Ang pagpapalit sa mga basal na kagubatan ng taniman ng mga puno, na karaniwang monokultura (o iisang uri lang ang tinatanim sa isang lugar), ay bihirang sinusuri ng lubos. Subalit maaaring lubhang malagay sa kompromiso ang saribúhay kung saan ang mga bagong ipinakikilalang espésye ay hindi binibiyang-pansin. Katulad nito, ang mga matubig na kalupaan na ginawang sakahan ay nawawalan ng malaking saribúhay na dati nilang pinangangalagaan. Sa ilang baybaying lugar, ang pagkawala ng ekosistema na pinangalagaan ng latian ng mga bakawan ang isang pinaghahalawan ng malubhang pag-aalala.
40. Ang mga karagatan ay hindi lamang naglalaman ng malaking pagkukunan ng tubig ng ating planeta, kundi halos ng mga napakaraming uri ng nilalang na nabubuhay, na marami sa kanila ay hindi pa natin alam at nanganganib sanhi ng iba't ibang kadahilanan. At higit pa riyan, ang pamumuhay sa tubig sa mga kailugan, lawa, dagat at laot, na nagpapakain sa malaking bahagi ng populasyon ng daigdig, ay apektado ng di makontrol na pangingisda, na tumutungo sa marahas na pagkaubos ng maraming espésye. Ang mga selektibong pamamaraan ng pangingisda kung saan itinatapon nila ang kanilang mga nakokolekta ay patuloy at di mapigilan. Mas nanganganib ang mga organismo sa dagat na karaniwang di natin pinapansin, tulad ng ilang uri ng plankton; kinakatawan nila ang mahahalagang salik ng sirkulo ng pagkain sa karagatan, at lubusang umaasa sa kanila ang mga espésye para sa ating pagkain.
Itutuloy...
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento