181. Dito, mahalaga ang pagtutuluy-tuloy, pagkat ang mga polisiyang kaugnay ng nagbabagong klima at proteksyon sa kapaligiran ay hindi mababago sa bawat pagpapalit ng pamahalaan. Kinakailangan ng sapat na panahon ang mga resulta at kinakailangan ng agarang panggugol na maaaring hindi makabuo ng kongkretong epekto sa loob ng termino ng isang pamahalaan. Iyan ang dahilan, na kapag wala ang tulak ng publiko at ng mga sibikong institusyon, laging nag-aatubiling makialam ang mga awtoridad-pulitikal, paano pa kaya kung may agarang pangangailangang dapat magawa. Upang angkinin nila ang mga pananagutan at guguling kinakailangan, tiyak na makikipagbanggan ang mga pulitika ng kaisipan ng madaliang ganansya at resultang nangingibabaw sa kasalukuyang ekonomya at pulitika. Ngunit kung sila'y matatapang, patutunayan nila ang kanilang dignidad na ibinigay ng Diyos at iiwanan ang isang testimonya hinggil sa pananagutang walang pag-iimbot. Sadyang kinakailangan ang isang malusog na pulitika, may kakayahang repormahin at makipagtulungan sa mga institusyon, itinataguyod ang mga pinakamagagandang ginawa at napagtatagumpayan ang labis-labis na presyon at pagiging tuod ng burokrasya. Maidaragdag, na kahit ang mga pinakamahuhusay na mekanidmo'y maaaring masira kapag walang makabuluhang layunin at kagawian, o isang tunay at malalim na humanismo upang magsilbing batayan ng isang marangal at mapagbigay na lipunan.
III. TALAKAYAN AT TRANSPARENSIYA SA PAGBUBUO NG MGA PASIYA
182. Isang pagtatasa ng epektong pangkapaligiran ng pakikipagsapalaran sa negosyo at proyekto na nangangailangan ng transparensya ng mga prosesong pultikal na sangkot ang malayang palitan ng kuro-kuro. Sa kabilang bansa, ang mga anyo ng katiwalian na itinatago ang totoong epektong pangkapaligiran ng isang hátag na proyekto, bilang kapalit ng pabor, ay karaniwang lumilikha ng mga paimbabaw na kasunduan na nabibigong mag-ulat ng angkop at nagpapahintulot ng malawakang debate.
183. Ang pagtatasa ng epektong pangkapaligiran ay hindi dapat dumatal matapos magbalangkas ng isang mungkahing o ang panukala para sa isang partikular na polisiya, plano o prograam. Dapat na maging bahagi ito ng proseso sa simula pa lang, at maisagawa sa pamamaraang interdisiplinaryo, transparensiya at malaya sa lahat ng pang-ekonomiko at pampulitikang presyon. Dapat nakaugnay ito sa pag-aaral sa mga kalagayan sa paggawa at posibleng epekto sa kalusugang pampisikal at pangmental ng mamamayan, sa lokal na ekonomiya at sa kaligtasan ng publiko. Kaya ang mga pang-ekonomyang pagbawi'y makatotohanang matataya, na isinasaalang-alang ang mga potensyal na senaryo at ang mga napapanahong pangangailangan para sa higit pang pamumuhunan upang maiwasto ang mga posibleng di-inaasahang epekto. Dapat marating ang konsensus sa pagitan ng iba't ibang magkakabakas, na makapagbibigay ng samo't saring pagtugon, solusyon at alternatiba. Dapat may ispesyal na pwesto sa talahanayan ang lokal na populasyon; inaalala nila ang kanilang sariling kinabukasan at ng kanilang mga anak, at maaaring isaalang-alang ang mga layuning lumalampas sa agarang pang-ekonomyang interes. Dapat huimnto na tayong isipin sa mga tuntunin ng "pakikialam" upang sagipin ang kapaligiran bilang pabor sa mga polisiyang binuo at pinagdebatihan ng lahat ng mga interesadong panig. Ang pakikilahok ng huli ay nagsasangkot din sa pagiging lubusang nabigyang kaalaman tungkol sa ganitong mga proyekto at ang iba't ibang mga panganib at posibilidad nito; kabilang dito di lang ang mga paunang desisyon kundi pati na rin ang iba't-ibang sumunod na mga aktibidad at patuloy na pagsubaybay. Kinakailangan ang katapatan at katotohanan sa mga talakayang pang-agham at pampulitika; di ito dapat malimitahan sa isyu kung pinahihintulutan ba ng batas ang isang partikular na proyekto o hindi.
184. Sa harap ng mga posibleng panganib sa kapaligiran na maaaring makaapekto sa pangkalahatang kabutihan sa kasalukuyan at sa hinaharap, ang mga desisyon ay dapat ginawa "batay sa paghahambing ng mga panganib at benepisyong naki-kinita para sa iba't ibang mga posibleng alternatibo". [131] Lalo na kung iyan ang kaso kapag ang isang proyekto ay maaaring humantong sa mas matinding paggamit sa mga likasyaman, mas mataas na antas ng emisyon o pagtatapon, pagdami ng basura, o may makabulugang pagbabago sa tanawin, sa mga tahanan ng mga protektadong espésye o pampublikong mga espasyo. Ang ilang proyekto, kung di sapat na napag-aralan, ay maaaring malalim na makaapekto sa kalidad ng buhay ng isang lugar dahil sa naiibang mga salik tulad ng di inaasahang polusyon sa ingay, ang paglubog ng nakikitang kaligiran, ang pagkawala ng kabutihan ng kultura, o ang mga epekto ng paggamit ng enerhiyang nukleyar. Nagiging maalwan sa kultura ng konsyumerismo, na inuuna ang madaling ganansya at pribadong interes, na tatakan na lamang ang mga awtorisasyon o upang magtago ng impormasyon.
185. Sa anumang talakayan hinggil sa isang mungkahing pakikipagsapalaran, ilang mga usapin ang dapat itanong upang mapagnilayan kung ito'y nakapag-aambag ba o hindi sa tunay na kinakailangang pag-unlad. Ano ang magagawa nito? Bakit? Saan? Kailan? Paano? Para kanino? Ano ang mga panganib? Magkano ang mga gugulin? Sino ang mga magbabayad ng guguling iyon at paano? Sa ganitong pagninilay, dapat na magkaroon ng mas mataas na prayoridad ang ilang usapin. Halimbawa, batid nating di sapat ang tubig na kailangang-kailangang likasyaman at isang pangunahing karapatan na nagbibigay katwiran sa paggampan ng iba pang karapatang pantao. Ang hindi mapag-aalinlanganang katotohanang ito'y sasapaw sa iba pang pagtatasa sa epektong pangkapaligiran sa isang rehiyon.
Itutuloy...
III. TALAKAYAN AT TRANSPARENSIYA SA PAGBUBUO NG MGA PASIYA
182. Isang pagtatasa ng epektong pangkapaligiran ng pakikipagsapalaran sa negosyo at proyekto na nangangailangan ng transparensya ng mga prosesong pultikal na sangkot ang malayang palitan ng kuro-kuro. Sa kabilang bansa, ang mga anyo ng katiwalian na itinatago ang totoong epektong pangkapaligiran ng isang hátag na proyekto, bilang kapalit ng pabor, ay karaniwang lumilikha ng mga paimbabaw na kasunduan na nabibigong mag-ulat ng angkop at nagpapahintulot ng malawakang debate.
183. Ang pagtatasa ng epektong pangkapaligiran ay hindi dapat dumatal matapos magbalangkas ng isang mungkahing o ang panukala para sa isang partikular na polisiya, plano o prograam. Dapat na maging bahagi ito ng proseso sa simula pa lang, at maisagawa sa pamamaraang interdisiplinaryo, transparensiya at malaya sa lahat ng pang-ekonomiko at pampulitikang presyon. Dapat nakaugnay ito sa pag-aaral sa mga kalagayan sa paggawa at posibleng epekto sa kalusugang pampisikal at pangmental ng mamamayan, sa lokal na ekonomiya at sa kaligtasan ng publiko. Kaya ang mga pang-ekonomyang pagbawi'y makatotohanang matataya, na isinasaalang-alang ang mga potensyal na senaryo at ang mga napapanahong pangangailangan para sa higit pang pamumuhunan upang maiwasto ang mga posibleng di-inaasahang epekto. Dapat marating ang konsensus sa pagitan ng iba't ibang magkakabakas, na makapagbibigay ng samo't saring pagtugon, solusyon at alternatiba. Dapat may ispesyal na pwesto sa talahanayan ang lokal na populasyon; inaalala nila ang kanilang sariling kinabukasan at ng kanilang mga anak, at maaaring isaalang-alang ang mga layuning lumalampas sa agarang pang-ekonomyang interes. Dapat huimnto na tayong isipin sa mga tuntunin ng "pakikialam" upang sagipin ang kapaligiran bilang pabor sa mga polisiyang binuo at pinagdebatihan ng lahat ng mga interesadong panig. Ang pakikilahok ng huli ay nagsasangkot din sa pagiging lubusang nabigyang kaalaman tungkol sa ganitong mga proyekto at ang iba't ibang mga panganib at posibilidad nito; kabilang dito di lang ang mga paunang desisyon kundi pati na rin ang iba't-ibang sumunod na mga aktibidad at patuloy na pagsubaybay. Kinakailangan ang katapatan at katotohanan sa mga talakayang pang-agham at pampulitika; di ito dapat malimitahan sa isyu kung pinahihintulutan ba ng batas ang isang partikular na proyekto o hindi.
184. Sa harap ng mga posibleng panganib sa kapaligiran na maaaring makaapekto sa pangkalahatang kabutihan sa kasalukuyan at sa hinaharap, ang mga desisyon ay dapat ginawa "batay sa paghahambing ng mga panganib at benepisyong naki-kinita para sa iba't ibang mga posibleng alternatibo". [131] Lalo na kung iyan ang kaso kapag ang isang proyekto ay maaaring humantong sa mas matinding paggamit sa mga likasyaman, mas mataas na antas ng emisyon o pagtatapon, pagdami ng basura, o may makabulugang pagbabago sa tanawin, sa mga tahanan ng mga protektadong espésye o pampublikong mga espasyo. Ang ilang proyekto, kung di sapat na napag-aralan, ay maaaring malalim na makaapekto sa kalidad ng buhay ng isang lugar dahil sa naiibang mga salik tulad ng di inaasahang polusyon sa ingay, ang paglubog ng nakikitang kaligiran, ang pagkawala ng kabutihan ng kultura, o ang mga epekto ng paggamit ng enerhiyang nukleyar. Nagiging maalwan sa kultura ng konsyumerismo, na inuuna ang madaling ganansya at pribadong interes, na tatakan na lamang ang mga awtorisasyon o upang magtago ng impormasyon.
185. Sa anumang talakayan hinggil sa isang mungkahing pakikipagsapalaran, ilang mga usapin ang dapat itanong upang mapagnilayan kung ito'y nakapag-aambag ba o hindi sa tunay na kinakailangang pag-unlad. Ano ang magagawa nito? Bakit? Saan? Kailan? Paano? Para kanino? Ano ang mga panganib? Magkano ang mga gugulin? Sino ang mga magbabayad ng guguling iyon at paano? Sa ganitong pagninilay, dapat na magkaroon ng mas mataas na prayoridad ang ilang usapin. Halimbawa, batid nating di sapat ang tubig na kailangang-kailangang likasyaman at isang pangunahing karapatan na nagbibigay katwiran sa paggampan ng iba pang karapatang pantao. Ang hindi mapag-aalinlanganang katotohanang ito'y sasapaw sa iba pang pagtatasa sa epektong pangkapaligiran sa isang rehiyon.
Itutuloy...
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento